Welkom bij Via Magicka

  Home Pagina

  Stregheria

  De Godin & De God

  De 8 Treguenda

  Strega's gereedschap

  Over Myrddin Mooncrow

  Onze Magie

  Cursussen & Workshops

  De Heksenwinkel

  Via Magicka Maillijst

  Stregheria & Wicca

  Link Pagina

  Maan Fases

Traditionele Hekserij vs. Wicca

Om dit beter te kunnen doen vind ik het erg interessant om eerst eens te kijken waar de claim vandaan komt dat er geen aantoonbare verbinding zou zijn tussen de traditionele en de moderne hekserij. Wat mij namelijk is opgevallen is dat deze theorie voornamelijk door twee groepen wordt geprezen: ten eerste in de gelederen van Wicca zelf en ten tweede vooral in de kringen van sceptici en hen die hekserij in zijn geheel ongeloofwaardig en zelfs gevaarlijk vinden. Van die laatst genoemde groep vind ik dat verder ook niet bijster verbazend omdat hun insteek dan ook is om hekserij in het algeheel tot nonsens te verklaren en een fictieve connectie met de oudheid onderstreept hun claims alleen maar… Wiccans die beweren dat moderne hekserij geen aantoonbare connectie zou hebben met de traditionele vorm zien echter mijns inziens een aantal zaken over het hoofd. Begrijp echter goed dat het volgende stukje informatie zeer zeker niet bedoeld is als een aanval op Wicca noch op de schrijvers of mensen die er een andere mening dan de mijne op na houden. Ik wil enkel een andere visie geven op deze zaken, maar dat maakt mijn mening niet beter, slechts anders… ik vraag je dan ook zelf verder op onderzoek uit te gaan en je eigen mening te vormen.

Om te beginnen: wicca-aanhangers beweren dikwijls dat moderne hekserij geen banden met de oudheid heeft omdat de heksen die Gerald Gardner (De stichter van Wicca en de schrijver van o.a. Witchcraft Today, 1954) goedaardig zijn, genezen en helpen en geen banden met duivelsaanbidding en dergelijke praktijken zouden hebben. Verder lijken veel van de rituelen en de zaken die Gardner beschrijft niet overeen te komen met wat wij terug kunnen vinden van heksen in de Oudheid. En aangezien er na het verschijnen van Witchcraft Today geen erfheksen naar buiten zijn getreden, en dat terwijl Gardner hun leer toch al publiek toegankelijk had gemaakt was meteen het bewijs ervoor dat er geen erfheksen waren die de Oude Religie via de familie- of een andere lijn hadden doorgegeven. Hierin zien sommigen binnen wicca het bewijs dat Gardner er verantwoordelijk voor was, dat de Oude Religie weer nieuw leven is ingeblazen en is men wicca eigenlijk gaan zien als eerder een revival van de Oude Weg. En hoe goed deze theorieën dan mogen klinken, ze kloppen volgens mij niet. En waarom niet? Eenvoudigweg omdat de begrippen hekserij en wicca hier (en overigens door vele wiccans) worden gebruikt als waren het synoniemen. En dat is natuurlijk niet helemaal juist. Het woord heks kunnen wij zo’n 1000 jaar terug in de tijd traceren en laten we niet vergeten dat Gardner’s eerste boek in 1954 is verschenen. In mijn ogen zou dat Wicca tot een van de jongste religies maken in plaats van “de Oude Religie”.

Maar laat ik even terugkeren naar de hiervoor genoemde argumenten: Ten eerste het feit dat hekserij van nu voornamelijk “goedaardig en wit” zou zijn terwijl er in de oudheid bericht wordt van de “boze heks en haar zwarte magie”. Volgens mij zijn er hier twee zaken van belang: om te beginnen moeten we natuurlijk begrijpen dat niets menselijker is, om je af te keren van negatieve zaken, van onze duistere kanten, en precies om die reden worden heksen van nu liever niet meer geassocieerd met de boze heks uit de overleveringen. Zo zit ons ego nu eenmaal in elkaar. Maar nog veel belangrijker is het natuurlijk om de geschriften uit de oudheid en de middeleeuwen te lezen, terwijl je rekening houdt met de tijd en de tijdsgeest waarin deze opgesteld zijn. Geschriften zoals het Compendium Malificarum van Franzcesco Guazzo of de Heksenhamer, het 15e eeuwse Malleus Malificarum (1486) worden beschouwd als de belangrijkste oude werken over hekserij in de geschiedenis. Vooral in het laatst genoemde geschrift worden heksen en hun praktijken op de meest gruwelijke manier afgeschilderd. Maar…houdt dat in dat heksen daadwerkelijk “kwaadwillend” waren in dagen? Neen, we dienen namelijk rekening te houden met de volgende factoren:

In die tijden kon lang niet iedereen schrijven, en diegenen die het wel konden hadden dit dikwijls geleerd in het klooster. Dat geeft ons dus de wetenschap mee dat deze schrijvers zwaar door, de in die tijd heersende, christelijke standpunten waren geïndoctrineerd. Moeten we dan die “boze heks” niet met een enorme korrel zout nemen? We hebben het immers over een tijd waarin geen middel werd geschuwd om mensen te bekeren en ze vroom te houden, en paniek zaaien en mensen bang maken was één van de wel vaker toegepaste methoden in die dagen. Het is dus niet meer dan het aloude principe van “Devide and Conquer” (Verdeel en Overwin). Veel boeiender is het om te kijken naar de details en de achterliggende kern van informatie die deze oude geschriften ons wel verschaffen. Zo is het Compendium Malificarum van Guazzo bijvoorbeeld voorzien van menig illustratie die ons weldegelijk voorziet van informatie over de heksen-praktijken uit die tijd. Zo zien wij op de afbeeldingen bijvoorbeeld de attributen van de heks die praktisch gelijk zijn aan die van de traditioneel ingestelde moderne heks, zoals de staf, de ketel en zelfs het Boek der Schaduwen waaruit één heks haar incantaties voorleest terwijl een andere met haar staf een cirkel op de grond markeert. Op weer andere afbeeldingen zien we de volle maan afgebeeld en de verschijning van een gehoornd wezen in de cirkel. Ja en natuurlijk wordt dit wezen door iemand die uit de christelijke hoek komt meteen bestempeld tot de duivel. De Kerk had immers sinds het verdrag van Nicea in 325 n. Chr. haar uiterste best gedaan de natuurwezens en goden van de oude weg tot duivels en demonen om te toveren, om zo weer angst te creëren en zieltjes te “winnen”. In werkelijkheid een zwaar verlies natuurlijk omdat het de mens ver van het contact met de natuur heeft gehouden, en daarmee raakte hij ook het contact met zijn innerlijke, eigen natuur dikwijls kwijt. Maar goed het lijkt me duidelijk dat de heks in de oudheid niet beter of slechter was dan de moderne heks, enkel slechter is gemaakt en beschreven!

Een minder negatief boek uit het einde van de 19e eeuw geschreven door Charles Godfrey Leland getiteld “Aradia, Gospel of the Witches” zien we, gezien Lelands vak (antropoloog) wat minder christelijke indoctrinatie maar evengoed wel een prachtige beschrijving van de heksen-praktijken van het oude Italië, teruggaand tot zo’n ca. 1000 n. Chr. Deze praktijken tonen opvallend veel gelijkenissen met de praktijken van hekserij nu (en overigens ook met grote gedeeltes van Gardner’s werk, maar dit terzijde ;-) ). Het mooie aan Lelands boek is dat hij de heks zelf als informatiebron heeft, hetgeen natuurlijk niet het geval was in de andere genoemde werken, waarom er in die tijd niets van de heksen zelf werd vernomen lijkt me redelijk duidelijk, gezien ze anders blootgesteld zouden worden aan gruwelijke folterpartijen en een gewisse dood! Waar het dus op neerkomt is ,dat als men goed gaat graven, men heel wat aantoonbare overeenkomsten kan ontdekken in hekserij die veel verder terug gaan dan Gardners boeken, sterker nog Gardner heeft ze zelfs gedeeltelijk overgenomen. Goed, de volgende claim:

De bewering dat veel van de rituelen en de zaken die Gardner beschrijft verschillen met sommige zaken in de traditionele hekserij wordt dikwijls aangehaald als punt dat traditionele hekserij een verzinsel zou zijn… maar dat is toch de wereld op zijn kop! De traditionele heksen en erfheksen die ik ken hebben materiaal dat zeer wel met elkaar overeenkomt, maar het komt inderdaad niet altijd overeen met het werk van Gardner. Dat beweren zelfs heksen uit Britse tradities, uit wiens kennis Gardner claimt in zijn Boek der Schaduwen te hebben geput… Het lijkt er dus meer op dat Gardner inderdaad beïnvloed door genootschappen als de Orde der Rozenkruisers, De Golden Dawn en Aleister Crowleys werken, een eigen “traditie” is begonnen. Boze tongen beweren zelfs dat Crowley en Doreen Valiente uiteindelijk verantwoordelijk waren voor het schrijven van Gardners Boek der Schaduwen of grote gedeeltes ervan… En hierin vinden we dan ook meteen antwoord op de vraag waarom ook na Gardners “coming out” niets werd vernomen van erfheksen: Het was zijn eigen mix, zijn ding en trouwens, waarom zouden tradities die eeuwen in stilte hebben bestaan zich plotseling bekendmaken en aan allerlei zaken blootstellen enkel omdat iemand een boek heeft geschreven, dat ook nog eens een niet bestaande “traditie” beschrijft…?

Tegenwoordig zijn er gelukkig steeds meer heksen zijn die er zo over denken en er sommigen hebben er zelfs wel een wetenschappelijke studie van gemaakt die ik je ook absoluut zou willen aanraden als je meer weten wilt over de oorsprong van traditionele hekserij en de wetenschappelijke aantoonbaarheid ervan. Zoals ik al zei, is dit artikel niet bedoeld als wetenschappelijk werk om deze verbanden aan te tonen, dat laat ik aan anderen over die daar veel beter in zijn. Twee werken die iedereen aan te raden zijn die meer over traditionele hekserij vs. Wicca wil weten zijn “Italian Witchcraft” en “Heriditary Witchcraft” uitgebracht door Llewellynn Publishing en geschreven door Raven Grimassi!